Bütünsel veterinerler C vitamininin faydalarını anlatırken, beslenme uzmanları gerekli olmadığını savunuyorlar.
İnsanlar için, hayatta kalmak adına diyetteki C vitamini kaynağı tam anlamıyla gereklidir. Uzun süreler boyunca taze yiyeceklerden yoksun kalan denizciler, genellikle kanama, diş eti kaybı, zayıflamış bir beden ve bazen ölüm ile karakterize, kötü bir rahatsızlık olan “iskorbüt” ten muzdaripti. Hawaii Adaları'nı ziyaret eden ilk Avrupalı Kaptan James Cook, İngiliz Amirallerine denizcilerinin günlük rom rasyonuna taze meyve veya limon suyu ekleyerek iskorbüt hastalığını nasıl önleyeceğini öğretti. 1900'lerin başında askorbik asit izole edildi ve iskorbüt hastalığını önleyen besin madde olarak tanımlandı. Bu arada insanların, kendi bedenlerinde C vitamini üretemeyen ve hastalıklardan kaçınmak için düzenli olarak bir dış kaynaktan (taze meyveler, sebzeler veya C vitamini hapları) bunu elde etmesi gereken birkaç hayvan arasında olduğu keşfedildi.
Bununla birlikte, köpekler vücutlarında C vitamini üretebilirler ve bu yetenek nedeniyle beslenme uzmanları uzun zamandır bir köpeğin diyetine C vitamini eklemenin gereksiz olduğunu düşünmektedir. Yakın zamana kadar, birkaç köpek maması üreticisi ürünlerine C vitamini ekledi . Bunu yaparken genellikle sağlık için yararlı yanlarını değil mamanın bozulmasına karşı olan koruyucu etkilerini düşündüler.
C Vitamini Hasta ve Stresli Köpeklere Fayda Sağlar
Evet köpekler vücutlarında c vitamini üretebilirler ve bu durum sağlıklı stressiz hayvanlardan bahsederken uygun olabilir. Onlara baktığımızda dışarıdan c vitamini takviyesi gereksiz görünebilir. Ancak son klinik gözlemler köpekler hasta veya stresli olduğunda, vücutlarının C vitamini depolarını hızla tüketebildiklerini göstermektedir. 1942'de yapılan bir araştırma, deri hastalıkları olan köpeklerin genellikle çok düşük miktarlarda c vitamini deposuna sahip olduğunu göstermiştir.
Diğer araştırmacılar, ateşi olan köpeklerde ve gücünün sınırlarına kadar egzersiz yapan köpeklerde (örneğin bir yarıştan sonra kızak köpekleri veya avlanma ortasında av köpekleri) kanlarında c vitamini seviyesinin çok düşük ve hatta mevcut olmadığını buldular. Stres, köpeklerde C vitamini tükenmesinin en bilinen nedenidir. Fiziksel stres birçok şekilde gelir; gebelik, emzirme, büyüme, sıkı çalışma (sürü, avcılık, izleme vb. İçin kullanılan köpekler), aşılar, yaralanmalar, kuyruk ve kulak estetik operasyonları veya hastalıklar. Yer değiştirme, sütten kesme veya eğitim sırasında oluşan duygusal stres de bu rezervi hızla tüketebilir.
Aslında, araştırmacılar, köpeğin kanındaki vitamin tükenme derecesini ölçerek bir köpeğin yaşadığı stres seviyesini ölçebilirler.
Tersine, birçok çalışma; C vitamini ile takviye edilmiş köpeklerin (ve insanların) hastalıklara daha fazla direnç gösterdiğini ve yaralanma veya hastalık durumunda daha iyi iyileşme kabiliyeti gösterdiğini bulmuştur.
C Vitamini Köpekleri Nasıl Etkiler
Wendell O. Belfield, DVM, belki de köpekler için dünyanın en iyi bilinen ve en ateşli C vitamini takviyesi savunucusudur. “Daha Sağlıklı Bir Köpeğe Sahip Olmak” adlı kitabında Belfield, veterinerlik pratiğinde C vitamininin gücünü ilk kez nasıl denediğini (ve takdir ettiğini) anlatıyor.
Distemper olan sevgili bir aile köpeğinin hayatını kurtaramadığı özellikle kalp kırıcı bir olayın ardından viral hastalıkları araştırmaya başladı. Çalışmaları sırasında, 1940'larda çocuk felci ve hepatit gibi viral hastalıkları başarılı bir şekilde tedavi etmek için büyük dozlarda C vitamini kullanan bir doktor hakkında bir makaleye rastladı. Bunun üzerine Belfield, C Vitamininin köpek viral hastalıklarıyla mücadelede kullanıp kullanamayacağını merak etti.
1965'te bir gün, başka bir müşteri, distemper'den muzdarip bir köpekle Belfield’ın ofisine geldi. Belfield köpek üzerinde C vitamini enjeksiyonunu denemeye karar verdi. Bu hastalık veterinerlik okulunda öğretildiği üzere, hayatta kalma şansı çok düşük olan, ölümcül bir hastalıktı. Belfield, yaptığı tedavi ile köpeği kurtarmayı başardı. Bu başarının ardından Belfield, köpeklerdeki her türlü koşul için C vitamini tedavilerini denemeye karar verdi. Denemeleri ve çalışmaları onu vitaminlerin köpekler için sağlayabileceği muazzam faydalar konusunda ikna etti.
Michael T. Murray (1996, Prima Publishing) tarafından hazırlanan “Beslenme Takviyelerinin Ansiklopedisi” kitabına göre; C vitamini, beyaz kan hücresi fonksiyonunu ve aktivitesini arttırarak bağışıklık fonksiyonunu iyileştirir. Ayrıca interferon (vücudun doğal antiviral ve antikanser bileşiği) ve antikorların (bakteri, virüs ve toksinler gibi yabancı maddelere bağlanarak onları etkisiz kılan proteinler) kandaki seviyelerini arttırır.
C vitamini kendi başına ticari olarak elde edilerek kullanılabilir veya çeşitli formlarda diğer besinler ile birleştirilebilir.
Antioksidanlar ve Biyoflavonoidler
C vitamini vücutta bir antioksidan görevi görür. Oksidasyon; oksijenin başka bir madde ile birleşmesinden doğan kimyasal reaksiyonun sonucudur ve bir hayvan vücudunda gerçekleşen gıda oksidasyonu, vücudun çalışmasını sağlamak için gereken ısı ve enerjiyi sağlayan doğal bir süreçtir.
Bununla birlikte, sistemde çok fazla veya çok az oksijen, serbest radikal adı verilen ve hücre yapısına zarar verebilecek, bağışıklığı bozabilecek ve DNA kodlarını değiştirebilecek toksik yan ürünler oluşturabilir.
Bir antioksidan olarak C vitamini, hem oksijen önleyici (böylece hücreleri oksidasyonla yok edilmeye veya değiştirilmeye karşı korur) hem de serbest radikalleri temizleyici bir görev yapar. Sadece oksidasyonu önlemekle kalmaz, aynı zamanda E molekülünden bir oksijen molekülü çalarak okside E vitamini orijinal durumuna geri döndürür. Bu nedenle C vitamini, vücudu ve sistemlerini koruyan diğer vitamin ve minerallerle birlikte çalışarak doku ve kollajen dejenerasyonunu engelleyen restoratif bir maddedir.
C vitamininin antioksidan güçlerinin bir gösterimi olarak şunu deneyebilirsiniz; 1000 miligramlık askorbik asit formunu büyük bir kase su içinde çözün. Buzdolabında biraz fazla uzun beklemiş olan ve kenarlarında biraz kahverengilik oluşan bir marul alın. Marulu birkaç dakika çözeltiye batırın. Çıkarttığınızda değişikliği fark edeceksiniz. Marul daha taze bir görünüm alacak ve kahverengi renk tonunun bir kısmı veya tamamı kaybolacaktır.
Oksidasyonun etkilerini geri çevirdiniz! Elma veya patates dilimleri de, renk değişimini önlemek için C vitamini çözeltilerine batırılabilir.
Köpeklerde C Vitamini Kullanmanın Yolları
Zaman içerisinde yapılan ileri düzey çalışmalar Belfield'ın bulgularının doğruluğunu ortaya koyuyor. Bugün, C vitamini rutin olarak bütüncül veteriner hekimleri tarafından; kanser, köpek barınak öksürüğü (kennel cough) ve diğer solunum yolu enfeksiyonları, apseler ve diğer bakteriyel enfeksiyonlar dahil olmak üzere bir dizi hastalık için kullanılmaktadır. Kollajen sağlığının korunmasındaki önemli rolü nedeniyle, dejeneratif eklem hastalığı, kalça displazisi ve omurga bozukluklarının yavaşlatılması ve bazılarının tersine dönmesi için özellikle yararlı olduğu görülmektedir.
C vitamininin koruyucu ve bağışıklık güçlendirici olarak kullanımı da taktir ile karşılanmaktadır. Bazı veteriner hekimler aşılamadan önce ve sonra köpeklere, bulaşıcı hastalıklara maruz kalmış köpeklere, hamile ve emziren köpeklere ve sağlıklı diş ve diş etlerinin devamlılığını sağlamak adına C vitamini verilmesini önerir.
Belfield'e göre; genç köpekler ve yaşlı köpekler rutin C vitamini takviyelerinden en iyi şekilde yararlanabilir. Belfield çok sayıda aşı, tırnak kesimi ve sorunları, kuyruk ve kulaklardaki cerrahi prosedürler ve hızlı büyüme talepleri gibi yavru köpeklerin ve genç köpeklerin karşılaştığı yoğun stresler nedeniyle, tüm genç köpeklerin C vitamini almasını önermektedir.
Yaşlandıkça, köpekler kendi C vitamini kaynaklarını üretme konusunda daha az yetkin hale gelir ve antioksidanlara daha fazla ihtiyaç duyarlar. Belfield; “çok yaşlı ve zayıf köpeklere bile C vitamini uygulamak onları canlandırabilir ve güçlendirebilir” demiştir.
Köpekler için C Vitamini Dozu
Ortalama bir köpek normalde günde vücut ağırlığının kilogramı başına yaklaşık 18 miligram C vitamini üretir. Bu nedenle, klinik olarak anlamlı semptomları olmayan ancak olağandışı stres yaşayan bir köpek için, günde yaklaşık bu kadar C ile takviye, muhafazakar bir idame dozu olarak görülür. (Günde 28 lb'lik bir köpek için yaklaşık 500 miligram.) Emilimini arttırmak için veteriner hekimler, toplam günlük dozu gün boyunca çeşitli beslemelere ayırmanızı önerir.
Bununla birlikte, birçok bütünsel veteriner hekim rutin olarak bu miktarın üç ila dört katı olan idame dozlarını önermektedir. Modern, evcil köpeklerin teorik olarak “doğal” köpeğe göre daha fazla C vitaminine ihtiyaç duyduklarını açıklıyorlar, çünkü vücutları birçok zorlukla başa çıkmak zorunda: stres, kirlilik, kimyasallar ve böcek ilaçları ve zayıf diyetler.
Çok fazla C vitamini, özellikle bir dozda verilirse, köpeklerde ishale neden olur. Hangi miktar çok fazla köpekten köpeğe değişir, bu nedenle terapötik bir doz için maksimum C miktarını uygularken, birçok veteriner hekim dozu günde 100-500 miligram artışlarla arttırmanızı önerir. Köpek ishal geliştirirse, daha sonra günlük dozunu bir önceki günün dozuna düşürür. (Bu genellikle “bağırsak toleransı” ile dozlama olarak adlandırılır.)
Bireysel köpekler C vitamini takviyelerine az ya da çok toleranslı olabilir ve toleransları çevresel koşullarla değişebilir. Örneğin, büyük stres yaşayan bir köpek ishal olmadan 4.000 miligram tolere edebilir, ancak stres giderildikçe durumu değişir. Sahibinin köpeğin dışkısının kalitesi hakkındaki farkındalığı uygun dozlama için kritik öneme sahiptir.
HAZIRLAYAN: Önder Alper
KAYNAK: By Bob Griswold and Nancy Kerns -Published: April 24, 2001 Updated: June 20, 2019
