Kalça çıkığı tüm köpek üreticilerinin üzerine farkındalığı yüksek olan ve elemine etmeye çalıştıkları hususlardan biridir. Neredeyse bütün ırk kulüpleri kalça çıkığına önlem olarak üretim öncesi röntgenle kontrolü önerir. Kalça çıkığı aynı zamanda Hayvan Ortopedik Vakfı’nın (OFA) da kuruluş nedenidir.
Bununla beraber, röntgenlemek adına harcanmış onca efor, 50 yıl içerisinde çok yüksek bir ivmeyle birikmiş olan bilgi birikiminin ardından ortak kanı bu rahatsızlığın sadece %20 genetik sebeplerden kaynaklandığını ortaya koymakta. Geriye kalan %80’lik kısım ise tamamıyla çevresel faktörlerden kaynaklanmakta. Mükemmel kalçalara sahip iki köpeği eşleyebilir ve kalça çıkığı bulunan yavrular elde edebilirsiniz, ya da kalça çıkığı sorunsalı olan iki ebeveynden normal kalçalara sahip yavrular ortaya çıkarabilirsiniz. Tüm bunların ardından bilim adamlarının konuyla alakalı ağırlıklı fikri kalça çıkığının biyo-mekanik bir süreç olduğu ve genlerin bu hususta çok kısıtlı bir rol oynadığı yönünde.
Kalça çıkığını biyo-mekanik bir süreç olarak tanılayan teoriler özellikle sorundan yüksek oranda etkilenen ırkların boy kilo oranına dikkat çekmekte. Aynı araştırmaların gösterdiği üzere aynı ırka ait bireylerde kilo fazlası bulunanlarda kalça çıkığı ihtimali neredeyse iki kat artmakta.
OFA listelerine göre Bulldog ve Pug rahatsızlıktan en çok etkilenen ırklar olarak ortaya çıkarken, en az belirti gösteren ırklar İtalyan Greyhound ve Whippet. Kompakt ağırlığın hafif ve yağsız bir vücutla yan yana gelişi!
Labrador yavruları üzerinde yapılan bir araştırmada; yavrular iki gruba ayrılmış ve bir grup kısıtlı bir diyet listesine tabi tutulurken diğerleri kısıtlı olmayan kontrollü bir biçimde beslenmiş, sonuçlar bir hayli şaşırtıcı olmuş (Vanden Berg-Foels et al 2006). Yavrular 6 yaşlarına geldiklerinde kısıtlı beslenen köpeklerde kalça çıkığına ait bulgular diğer gruba göre %40 daha az gözlemlenmiş. Aynı araştırmada en ağır etkiye maruz kalanların ise en ağır köpekler olduğu ortaya konulmuş.
Etine dolgun yavru köpekler muhakkak daha şirin ama ortopedik problem yaşamaları daha yağsız yavrulara oranla neredeyse iki kat daha yüksek. Fakat yemeklerini gramı gramına ölçmeden önce belki küçük canavarlar için daha başka şeylerde yapabilir ve kalça çıkığı riskini düşürebilirsiniz.
Belki de farkında olmadığımız çevresel bir faktör vardır, doğum kutusu! Eğer vahşi köpeklerle alakalı bazı videolar izleme şansınız olursa, yuvanın şeklinin nasıl bir kaseyi andırdığını fark edeceksiniz. Yüzey ise kompaktlaşmış toprak. Yavrular annelerini emerken ayaklarının altında güzel bir yüzey tutuşu var. Yassı bir doğum kutusunda doğmuş yavrular gibi annelerine ulaşmak için dizleri ve göbekleri üzerinde sürünmek zorunda değiller. Konkav şeklinde ki alan sağır ve kör olan yeni doğanlara aşağı ve yukarı hakkında bilgi sağlarken, aynı zamanda hepsini yuvanın dibinde toplayarak termal bir fayda da sağlamakta.
Doğal ve insan yapımı doğum alanı arasındaki farkı açıklamamın sebebi bütün yavrular normal kalçalarla doğarken bazıları daha sonra kalça çıkığı rahatsızlığı geliştirmekte ve neden doğada yaşayan vahşi köpeklerin bu rahatsızlığı yaşamıyor oluşu. Acaba asıl hasar doğumdan sonra insanın yarattığı bir ortamda mı alınıyor?
Birçok çalışmada görülmüş ki; yavrular normal kalçalarla doğarken, doğumdan iki hafta sonra kalçada - laxity (gevşeklik) belirtileri gözlenmekte. (Femur kemiğinin baş kısmının sıkı bir şekilde acetabulum kemiğine oturmaması.)
 |
 |
(https://www.acvs.org/small-animal/canine-hip-dysplasia)
Eklemlerdeki gevşeklik kalça çıkığının başlıca sebebidir. Peki bu iki hafta boyunca ne oluyor da bu değişim gerçekleşiyor? Eğer yeni doğmuş yavruları annelerini emerken izlerseniz onların sürekli ayaklarıyla kıvranarak yüzey tutuşu aradıklarını ya da yavruların tüm ağırlıklarını dizleri ve kalçaları üzerine verdiklerini fark edeceksinizdir. Dizleri fazla esnetmek ve dizler ile kalçanın üzerine direkt olarak ekstra yük vermek kalça eklemi üzerine gereksiz bir yük yüklemekte ve bu eklemi yerinden oynatacak etkilere sebebiyet verebilmektedir.
Peki doğum kutusundaki bazı basit değişiklikler fark yaratabilir mi? Burada basit bir deneyi sizinle paylaşacağım. İlk fotoğraf yassı yüzeye sahip bir alanda annelerini emen yavruları göstermekte, yüzey şerpa battaniye ile kaplı. Bir sonraki fotoğraf ise battaniyenin altına halı koyulduktan sonra çekildi. Bu ped yüzeydeki sürtünmeyi tamamıyla değiştirdi. Yavruların yükü kalça ve dizlerinden ayaklarına nasıl yönlendirdiğine lütfen dikkat edin.
 |
 |
Fotoğraflar yanyana iken aradaki fark muazzam.
Bir adım ileri gittiğimizde, daha çok sürtünme ve yer tutuşu kazanmak adına yavruların altına battaniyenin üstüne direk ped bir kilim koyduğumuzda aniden yavrular alıştığımız o topak görüntülerinden çıkıp vahşi kuzenleri gibi görünmekte, tüm vücut ağırlıklarını bacaklarıyla
karşılamakta.
Konuyla alakalı video aşağıda:
Bu işlemler battaniyeler ve normal banyo pedleriyle yapılabilir.
Aynı zamanda doğum kutusunun yassı ve konkav olduğu zamanlara ait fotoğrafları da aşağıda bulabilirisiniz. Yassı yuvada yavrular ayrık dururlarken, konkav modelde yavrular bir arada, bu aynı zamanda ısı korunumu da sağlamakta.
 |
 |
Kaynak:
https://dignblog.wordpress.com/2016/04/22/hip-dysplasia-can-a-shape-and-surface-of-whelpingbox-prevent-it/
22 Nisan 2016, Magda Chiarella (Dig-n-Pop Norwich Terriers)
Çeviren: Umuthan Pehlivanlı
09.09.2016
